"Gewoon" is minachtend
Wellicht zijn kameleons de bekendste dieren die snel van kleur kunnen veranderen. Doorgaans kunnen ze dit binnen een halve minuut. Daarnaast zijn er nog heel wat andere dieren die razendsnel een andere kleur kunnen aannemen zoals sommige inktvissen, vissen, kreeftachtigen en bepaalde insecten.
Maar wist je dat er ook bij ons een dier voorkomt dat een ware meester is in camouflage door middel van kleurverandering? Jawel, het gaat meer bepaald om de "gewone kameleonspin" (Misumena vatia). Nu ja, "gewoon" vind ik persoonlijk een beetje minachtend klinken want zo gewoontjes lijkt me de bijzondere eigenschap om van kleur te veranderen nu ook weer niet! Er dient wel gezegd te worden dat het enkel de vrouwtjes zijn die dit kunnen. De mannetjes zijn overigens ook een stuk kleiner. Bij kameleonspinnen vormen de vrouwen dus duidelijk het sterke geslacht!
De kameleonspin behoort tot de familie van de krabspinnen (Thomisidae). Een typisch kenmerk van deze familie is dat de twee voorste paar poten duidelijk groter en steviger gebouwd zijn dan de achterste twee. Hierdoor lijken ze ook een beetje op een krab. Nog een kenmerk van krabspinnen is dat het zogenaamde "vrije jagers" zijn wat betekent dat ze jagen door roerloos stil te wachten tot er een prooi passeert om dan vervolgens bliksemsnel toe te slaan. In tegenstelling tot vele andere spinnen maken ze dus geen gebruik van een web om te jagen.
Een kameleonspin (Misumena vatia) heeft de gele kleur aangenomen van de bloem waarop ze zit. Een sublieme overlevingstactiek waarmee ze deze nietsvermoedende gewone snipvlieg (Rhagio scolopaceus) in de val heeft weten te lokken - ©Wim Acke
Kleurverandering als overlevingsstrategie
De kleuren die de gewone kameleonspin kan aannemen beperken zich tot geel, wit, groen en bruin. Dit mag dan minder spectaculair zijn dan de echte kameleons en de andere eerder genoemde soorten, toch is het een knap staaltje van overlevingsstrategie. Doorgaans kiest de spin gele of witte bloemen uit als jachtplek. Vertrouwend op haar camouflage blijft ze zo lang als nodig roerloos zitten tot er een prooi de bloem bezoekt. Wanneer dit gebeurt slaat ze bliksemsnel toe en injecteert het onfortuinlijke slachtoffer met gif. Vervolgens wordt het leeggezogen.
Toch kan het gebeuren dat je een kameleonspin aantreft die niet de kleur heeft aangenomen van de bloem waarop ze zich bevindt. Naar alle waarschijnlijkheid is dit een spin die nog niet zolang op deze plaats zit en nog van kleur moet veranderen. Dat in dit geval het ontbreken van de typerende camouflage geen belemmering hoeft te zijn om een prooi te vangen bewijst de onderstaande foto. Het veranderen van kleur duurt bij gewone kameleonspinnen normaal gezien enkele dagen.
Dit vrouwtje van de kameleonspin (Misumena vatia) is vermoedelijk nog niet lang gearriveerd op deze witte bloemen. Wellicht krijgt ze binnen enkele dagen een witte kleur. Desondanks is ze er toch in geslaagd om een zweefvlieg (Syrphidae) te verschalken - ©Wim Acke
Deze kameleonspin (Misumena vatia) heeft haar kleur volledig aangepast aan de kleur van de witte bloemen waarop ze zit - ©Wim Acke
Het mag duidelijk wezen dat gewone kameleonspinnen niet zo "gewoon" zijn als hun naam doet vermoeden. Integendeel! Het zijn straffe beestjes die een jachtstrategie hebben ontwikkeld die perfect past bij hun manier van leven. De bijzondere eigenschap om van kleur te kunnen veranderen vergroot vanzelfsprekend enorm hun kans om ongezien een prooi te vangen. Kortom, alle respect voor de onvolprezen "gewone" kameleonspin!
Heb je een vraag of een opmerking over dit artikel? Laat het me hieronder weten!
Reactie plaatsen
Reacties